Człowiek w kulturze nr 23. Emigracja i cywilizacje

Od Redakcji

Dziś na emigrację patrzymy najczęściej pod kątem ekonomicznym albo politycznym. Jedni opuszczają swój kraj dlatego, że nie znajdują w nim warunków umożliwiających przeżycie albo życie na odpowiednio wysokim poziomie, inni dlatego że są prześladowani albo nie mogą znaleźć właściwego klimatu dla realizacji swoich idei. Czasem oba te motywy idą w parze: mizerna ekonomia jest wypadkową prowadzonej polityki przeciwko jakiemuś społeczeństwu.

Problem emigracji ujęty od strony ekonomiczno-politycznej jest stosunkowo dobrze opracowany, brakuje natomiast głębszego spojrzenia, które obejmowałoby przyczyny i skutki emigracji od strony kulturowej i cywilizacyjnej, a więc od strony zarówno osobistej czy rodzinnej, jak również narodowej i religijnej. Emigracja oznacza nie tylko zmianę miejsca, to może być również zmiana samego człowieka sięgająca podstaw czytania własnej tożsamości. To jest zmiana przynależności rodzinnej, a także narodowej, zwłaszcza w perspektywie przyszłych pokoleń. To jest zmiana kultury, czego najbardziej wyrazistym objawem jest utrata ojczystego języka. A wreszcie to może być zmiana tożsamości religijnej dotykająca najgłębszego wymiaru bycia człowiekiem w perspektywie sensu i celu ostatecznego. Takie zmiany nieść może ze sobą emigracja, zmiany dla człowieka najważniejsze.

I właśnie najnowszy numer Człowieka w Kulturze poświęcony jest tym rzadziej uwzględnianym aspektom emigracji. Są one analizowane głównie z punktu widzenia globalnego, amerykańskiego, europejskiego i także polskiego, bo przecież szczególne miejsce zajmuje problem emigracji polskiej, która od ponad dwustu lat wpisana jest w pejzaż naszego życia narodowego.

Mamy nadzieję, że zaproponowane przemyślenia autorów wywodzących się z różnych środowisk akademickich, zarówno polskich jak i zagranicznych, pomogą lepiej zrozumieć zjawisko emigracji jak i wyjaśnić związany z nią dramatyzm, odczytać szanse, jakie otwiera, i dojrzeć zagrożenia, jakie ze sobą niesie. Choć migracja od wieków wpisana jest w życie człowieka na ziemi, to zawsze pozostawiona jest ludzkiemu wyborowi, a ludzki wybór musi liczyć się nie tylko z własnymi korzyściami, ale również z dobrem, za które się odpowiada. Decyzja o emigracji jest ostatecznie decyzją moralną, dlatego musi być dogłębnie przemyślana, jeśli ma być decyzją dobrą i odpowiedzialną.

Prof. dr hab. Piotr Jaroszyński Kierownik Katedry Filozofii Kultury KUL

Człowiek w kulturze nr 23. Emigracja i cywilizacje, ISSN 1230-4492, Fundacja „Lubelskiej szkoły filozofii". Lublin 2013, format: 145 x 245, ss. 372, oprawa miękka