Dzieci nie kojarzą nam się ani z wielkimi wyzwaniami, ani z bronią, walką i śmiercią. A jednak... Prawie jedenaście wieków naszej historii obfituje w tysiące przykładów heroizmu tak duchowego, jak i fizycznego polskich dzieci oraz polskiej młodzieży. Niewielu wie, że już Mieszko I musiał zaryzykować wolnością i życiem swego potomka Bolesława, oddając go cesarzowi jako zakładnika. Z okresu średniowiecza bardziej może znana jest tragedia dzieci głogowskich z 1109 r., ale generalnie najmłodsi rzadko trafiają na karty historii. Tymczasem ich bohaterstwo, niezłomność i poświęcenie często nie miały sobie równych. Za niezwykle cenną zatem uznać trzeba inicjatywę trojga znakomitych historyków toruńskich, którzy w jednym dziele dokonali przybliżenia czynów polskich dzieci w różnym wieku, żyjących w różnych epokach, od czasów najdawniejszych po III RP. Powstała książka, jakiej dotychczas jeszcze nie było.
Książkę tę czyta się z zapartym tchem, a nieraz i ze łzą w oku. Wrażenie potęgują świetnie dobrane ilustracje, dostarczając zarazem także porcję dodatkowej wiedzy. Opisane tu bohaterstwo najmłodszych jest niezwykle głębokie i budujące; nie tylko dla ich równolatków, ale dla każdego pokolenia.
Prof. Wojciech Polak — ur. w 1962 r. w Olsztynie. Absolwent historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1985 r.). Wiceprzewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, wykładowca Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. 29 lutego 2008 r. odebrał z rąk Prezydenta Lecha Kaczyńskiego tytuł profesorski. Autor wielu książek poświęconych historii Polski XVI i XVII w., dziejom opozycji demokratycznej, „Solidarności", stanu wojennego w Polsce, a także rozlicznym aspektom życia w PRL. Redaktor naczelny pisma naukowego „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie". Konsultant naukowy filmów historycznych. W latach 80. XX w. działacz Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a także podziemnej „Solidarności". Jeden z organizatorów Marszu Rotmistrza Pileckiego w Toruniu i gry terenowej „O szablę Rotmistrza Pileckiego" dla młodzieży szkolnej. Niezależny publicysta. Autor książek, m.in.: „Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie", „Żółkiewski. Pogromca Moskwy" czy „Nikczemność i honor. Stan wojenny w stu odsłonach".
Prof. Sylwia Galij-Skarbińska — ur. w 1978 r w Żninie. Politolog, historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania badawcze dotyczą głównie: bezpieczeństwa wewnętrznego i funkcjonowania służb specjalnych w Polsce w okresie PRL i po roku 1990 oraz transformacji cywilnych służb specjalnych w Polsce po roku 1989 i historii Polski XX wieku. Autorka m.in. monografii: „Uniwersytet wobec inwigilacji: postawy polityczne środowiska akademickiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1970-1980". W wydawnictwie Biały Kruk opublikowała (wraz z prof. Wojciechem Polakiem) książki pt. „Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie, 1939-2019" (nagroda FENIKS przyznana w grudniu 2020 r.) oraz „Nikczemność i honor. Stan wojenny w stu odsłonach" (wraz z prof. Wojciechem Polakiem i ks. dr. Michałem Damazynem). Obecnie pracuje w Centrum Badania „Solidarności" i Oporu Społecznego w PRL na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ks. dr Michał Damazyn — ur. w 1976 r. w Inowrocławiu. W 1996 r. wstąpił do Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie przyjął 18 maja 2002 r. W 2011 r. uzyskał tytuł doktora nauk teologicznych na UAM w Poznaniu. Jest autorem sześciotomowej serii „Bydgoszczan portret własny". Inicjator i organizator uroczystych obchodów 80. rocznicy Zbrodni Pomorskiej w gminie Sadki. Jest także autorem wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii najnowszej oraz teologii duchowości. Aktywnie współpracuje z Centrum Badania Historii „Solidarności" i Oporu Społecznego w PRL na UMK. Pracuje również jako katecheta. W 2019 r. został uhonorowany medalem „Za twórczy wkład w kulturę chrześcijańską" w czasie 38. Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy. Współautor książki „Nikczemność i honor. Stan wojenny w stu odsłonach". Administrator parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Nieżychowie.
Wojciech Polak, Sylwia Galij-Skarbińska, ks. Michał Damazyn, Najmłodsi bohaterowie. Historia polskich dzieci X-XXI w. Opowieści o walce i cierpieniu, ISBN 978-83-7553-365-1, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023, format: 160x235, ss. 538, oprawa twarda
