Ks. Krzysztof Pawlina - biblista i pastoralista, od 1997 r. rektor Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie - opublikował książkę pt. Kandydaci do kapłaństwa trzeciego tysiąclecia. Obszerna naukowa praca oparta na badaniach ankietowych, przeprowadzonych wśród osób wstępujących do seminariów duchownych, stawia pytanie o profil młodego Polaka po jedenastu latach wolności. O to, czym jest Kościół dla tych, którzy chcą w nim służyć, jak rozumieją oni jego istotę, czy zdaniem przyszłych duchownych Kościół będzie w przyszłości bardziej potrzebny ludziom niż dotychczas, czy też będzie tracił na znaczeniu. Jakby przy okazji - ks. prof. Pawlina odpowiada też na pytanie, czy w Polsce powtórzy się schemat zachodniej dechrystianizacji. Można przypomnieć, że wielu socjologów po 1989 r. ostrzegało, że za kilka lat w katolickiej Polsce będą puste kościoły, a fenomen licznych powołań szybko przeminie, ponieważ młodzi ludzie zobaczą inne perspektywy życia.
Po okresie tzw. transformacji ustrojowej te przewidywania nie sprawdziły się. Seminaria duchowne nie opustoszały, mimo że o współczesnej młodzieży nie mówi się i nie pisze najlepiej, i jest tak nie bez powodu. Wielu bowiem wydaje się, że bez Boga można żyć. Skąd zatem u młodego pokolenia myśl o kapłaństwie, jeśli obserwujemy dzisiaj kryzys rodziny?
Nie sposób omówić w tej recenzji wyników przeprowadzonej ankiety, pragniemy jedynie zasygnalizować zawartość książki, której walorem jest pytanie o przyszłość. O to, jacy będą księża w nowej Polsce, gdy już nie trzeba walczyć z komunizmem, jaką wizję kapłaństwa i Kościoła mają młodzi ludzie w momencie wstąpienia do seminarium, jak widzą swoją rolę jako księdza. Badaniami objęto kandydatów wstępujących do seminariów diecezjalnych w 2000 r. Ich liczba oscyluje od wielu już lat wokół tysiąca. Ks. prof. Pawlina zebrał materiał ze wszystkich wyższych seminariów w Polsce. Można dodać, że są to pierwsze w historii badania socjologiczne, jakim poddano w Polsce kandydatów do kapłaństwa. W sumie w badaniu uzyskano 925 odpowiedzi.
Publikacja ks. Krzysztofa Pawliny przedstawia wyniki przeprowadzonej ankiety. Wyniki socjologicznych analiz poprzedza rozdział wprowadzający w zagadnienie formacji kandydatów do kapłaństwa. Dotyczy on sposobu kształcenia i metod formacyjnych stosowanych w seminariach duchownych. Analizie została poddana także dynamika powołań kapłańskich po II wojnie światowej. W drugim rozdziale rozpoczyna się prezentacja wyników badań ankietowych seminarzystów. Na początek zostały podane podstawowe informacje o badanej zbiorowości kandydatów do kapłaństwa. Kolejne rozdziały prezentują różne aspekty życia i postaw kandydatów do kapłaństwa - ich zainteresowania, lektury, stan wiedzy ogólnej i poziom wiedzy religijnej, z jakim przyszli do seminarium. Następny rozdział omawia poziom wiary kandydatów do kapłaństwa, odniesienie do wartości podstawowych i społeczno-narodowych, a także opisuje uwarunkowania ich powołania.
Według ks. Pawliny, przeciętny młody człowiek wstępujący do seminarium ma 20 lat, o kapłaństwie zaczął poważnie myśleć cztery lata wcześniej. Ze zrozumieniem i poparciem odnosili się do jego decyzji najczęściej matka i proboszcz, natomiast przeciwni w większości byli koledzy i nauczyciele, jednak ich opinia nie miała dużego wpływu na ostateczną decyzję. Pochodzi on najczęściej z miasta, z rodziny średnio zamożnej, z obojgiem rodziców, jest najstarszy spośród rodzeństwa. Ma za sobą długi staż ministrancki, zwykle też uczestniczył w jednym z ruchów religijnych. Na kapłaństwo zdecydował się, bo pragnie służyć Bogu i ludziom, chce też na tej drodze osiągnąć świętość. Uznaje wiarę za jedyną wartość nadającą sens życiu. Traktuje ją nie jako teorię czy tradycję, lecz jako pomoc w rozwiązywaniu konkretnych życiowych problemów. Swe życie naraziłby dla ratowania życia człowieka, w obronie religii lub Ojczyzny. Podobnie jak większość młodych ludzi - lubi słuchać muzyki, interesuje się sportem i turystyką, chodzi do kina, posługuje się komputerem i korzysta z internetu.
ks. Krzysztof Pawlina, Kandydaci do kapłaństwa trzeciego tysiąclecia, ISBN 83-7257-092-2, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2002, format: 170 x 240, ss. 376, oprawa twarda
