Polskie tłumaczenie zapisków błogosławionego męczennika Grzegorza Chomyszyna biskupa Stanisławowskiego, wydane w 150. rocznicę Jego urodzin. Ponad 500-stronicowy rękopis - napisany własnoręcznie przez błogosławionego biskupa po ukraińsku - został nadpalony w ogniu podczas jego aresztowania przez NKWD. Jednak manuskrypt cudem ocalał, przez lata komunistycznej tyranii był skrycie przechowywany, a całkiem niedawno został ujawniony światu.
Dzieło - zawierające gruntowną analizę działalności Cerkwi greckokatolickiej i życia społecznego we wschodniej Galicji w tamtym czasie - jest świadectwem mężnego oporu biskupa wobec zagrożeń związanych z ekspansją fałszywej ideologii nacjonalizmu ukraińskiego krzewionego przez OUN i z przerażającym okrucieństwem realizowanego zbrojnie przez UPA. W swoich zapiskach bp Chomyszyn, syn ukraińskiego chłopa, zawarł druzgocącą krytykę zgubnej ideologii banderyzmu, którą uznał za próbę zbudowania państwa całkowicie przeciwnego Królestwu Chrystusa.
Biskup Chomyszyn, poddał również krytyce postawę metropolity lwowskiego Andrzeja Szeptyckiego. Pomimo wrogiego nastawienia banderowców do bpa Chomyszyna to nie oni, lecz bolszewicy uwięzili go i zamordowali w katowni NKWD w Kijowie 28 grudnia 1945 r. Przez wzgląd na męczeńską śmierć i heroiczność cnót bpa Chomyszyna Ojciec Święty Jan Paweł II beatyfikował go we Lwowie 27 czerwca 2001 r.
Ukazanie się tej książki stało się ważnym wydarzeniem w życiu religijnym na Ukrainie. Katolicy obu tradycji chrześcijańskich zapoznali się z niezwykłym tekstem błogosławionego męczennika, który będąc gorącym patriotą Ukrainy, występował jako rzecznik pojednania polsko-ukraińskiego. Przestrzegał on swych wiernych przed radykalizmem i „herezją nacjonalizmu". Brzmi to bardzo aktualnie w tym roku, kiedy nasze narody zbliżyły się do bliższego poznania swej trudnej historii.
abp Mieczysław Mokrzycki,
metropolita lwowski
Jest to niezwykły dokument wierności Bogu, Kościołowi katolickiemu, a także humanizmowi w relacjach międzynarodowych. Słowa Błogosławionego brzmią nader aktualnie teraz, kiedy Ukraina poszukuje właściwej drogi wyjścia z trudnej sytuacji dziejowej. Jej Prorok, bł. bp Grzegorz Chomyszyn zachęca do kroczenia twardą ścieżką wiary niezmąconej wpływami bezbożnej ideologii przybierającej różne postacie.
kard. Marian Jaworski,
emerytowany metropolita lwowski
Błogosławiony Ks. Bp Hryhorij Chomyszyn był człowiekiem niezwykle konsekwentnym w życiu osobistym i pasterskim. Wierny Kościołowi katolickiemu i jego nauczaniu, nie mógł milczeć, gdy ukraińskie życie polityczne trawił „rak skrajnego nacjonalizmu". Czynił to zarówno z obowiązku pasterskiego, jak i jako człowiek doświadczony skutkami skrajnych ideologii, tak komunistycznej, jak i faszystowskiej.
dr Stanisław Stępień,
pionier badań polsko-ukraińskich
Bł. męczennik Grzegorz Chomyszyn, biskup stanisławowski, marzył o niezależnej i niepodległej Ukrainie, ale jako kaptan Chrystusowy i biskup nie przyjmował, odrzucał i otwarcie potępiał radykalny nacjonalizm i akty terrorystyczne, twierdząc, że ta droga jest przeciwna Bogu i może doprowadzić naród ukraiński do degradacji i samozniszczenia. Za swoją wierność Chrystusowi w Kościele Greckokatolickim został pojmany przez specjalny oddział komisariatu ludowego bezpieczeństwa państwa w rezydencji w Stanisławowie w nocy z 11 na 12 kwietnia 1945 roku, i odwieziony do wewnętrznego Więzienia Łukaniwskiego NKWD w Kijowie. Po 36 dniach przesłuchań i tortur zmarł śmiercią męczeńską 28 grudnia 1945 roku. 27 czerwca 2001 roku we Lwowie został ogłoszony przez Ojca Świętego Jana Pawła II Błogosławionym Męczennikiem Unickiej Cerkwi Greckokatolickiej.
Bp Chomyszyn jest jedynym hierarchą greckokatolickim, którego Sejm Rzeczypospolitej uczcił osobną uchwałą. Niestety, ukraiński męczennik nie doczekał się takiego uznania w swoim, wolnym już kraju, i w Kościele, za który oddał życie…
bł. bp. Grzegorz Chomyszyn, Dwa królestwa, ISBN 978-83-7864-837-6, Wydawnictwo AA, Kraków 2017, format: 170 x 240, ss. 448, oprawa twarda
