Uczniowie i współpracownicy świętego Pawła

Uczniowie i współpracownicy świętego Pawła

Pod koniec swego życia Paweł apostoł wypowiedział takie oto zdanie: „Pan stanął przy mnie i wzmocnił mię, żeby się przeze mnie dopełniło głoszenie [Ewangelii] i żeby wszystkie narody [je] posłyszały" (2 Tm 4,17). Jeżeli nawet zakresu apostolskich oddziaływań Pawła nie należy pojmować dosłownie - wszystkie narody - to przecież wiadomo, że ilosciowo-przestrzenne osiągnięcia poczynań Pawła jako głosiciela dobrej nowiny są rzeczywiście imponujące. Jest to zasługa przede wszystkim Pana, który zwłaszcza w momentach krytycznych stawał przy Pawle. Jest to także zasługa Pawła, który sam, mimo swej skromności, niejednokrotnie przedstawiał ogrom apostolskiej pracy. Ale to także zasługa współpracowników Pawła. Jakby stosując się do woli samego Jezusa, który wysyłał swoich uczniów po dwóch, Paweł również nie pracował w pojedynkę. Nie prowadził może -jak niektórzy chyba trochę na wyrost sądzili -specjalnej szkoły misyjnej, ale miał wielu najprzód uczniów, a potem pomocników. Było ich w sumie około czterdziestu. Przy szesnastu spośród nich znajduje się określenie „współpracownik", w stosunku do innych idea współpracy wynika bez żadnych wątpliwości z kontekstu albo ze sposobu przedstawiania tych ludzi czytelnikom Pawła, na przykład „nasz brat" (1 fes 3,2), „mój umiłowany syn w Panu" (1 Kor 4,17), „sługa Jezusa Chrystusa" (Flp 1,1) „umiłowany" lub „umiłowany w Panu" (Kol 4,9; Rz 16,13; Ef 6,21). Do tego należałoby dodać liczne osoby nienazwane po imieniu, na przykład: „wszyscy bracia, którzy są przy mnie" (Ga 1,2); „inni pochodzenia żydowskiego" (Ga 2,13); „Apollos [...] z braćmi" (1 Kor 16,12); „wszyscy bracia" (1 Kor 16,20); „wszyscy święci" (2 Kor 13,12; Flp 4,22); „drudzy" (Flp 1,15); „pozostali współpracownicy" (Flp 4,3). Wreszcie wiadomo, że nie jesteśmy w posiadaniu wszystkich listów Pawła. Mamy prawo przypuszczać, że w pismach, które do nas nie dotarły, też była mowa o jakichś jeszcze innych współpracownikach apostoła. Dane o współpracownikach Pawła znajdują się albo w Dziejach Apostolskich, albo są rozsiane po listach Pawła. Zebranie tych danych w pewne całości pozwoli uzyskać pełniejszy obraz ludzi, ze wszech miar zasługujących na trwałą pamięć u potomnych jako ich nie tyle braci, co ojców w wierze. Wzbogaci także naszą wiedzę o metodach apostolsko-misyjnej działalności Pawła, ukazując tym samym jeszcze jeden rys jego przebogatej osobowości: stosunek do najbliższych współpracowników oraz umiejętność organizowania pracy na wielką skalę i w wielu miejscach równocześnie. Badacze życia i działalności świętego Pawła stwierdzają nie bez zdziwienia, że o przeciwnikach tego apostoła napisano dotąd znacznie więcej niż o jego współpracownikach. Odnosi się to, rzecz jasna, także - a może nawet szczególnie - i do biblistyki polskiej. Niech więc publikacja niniejsza będzie choć częściowym wypełnieniem luki w przedstawianiu apostolskiej działalności Pawła. Autor

ks. Bp Kazimierz Romaniuk, Uczniowie i współpracownicy świętego Pawła, ISBN 978-83-7595-022-9, wydawnictwo M, Kraków 2008, ss. 196, format: 140 x 205, oprawa miękka