Demokracja bez korzeni

Andrzej Waśko (ur. 1961) - historyk literatury, kulturoznawca. Opublikował m.in. Romantyczny sarmatyzm (1995), Zygmunt Krasiński - oblicza poety (2001), wydawca antologii Romantyczna gawęda szlachecka (1999) i pism krytycznych Michała Grabowskiego (2005). Pracownik Wydziału Polonistyki UJ i Instytutu Kulturoznawstwa WSFP Ignatianum w Krakowie. Publicysta „Arcanów" i „Gazety Polskiej". Demokracja bez korzeni to zbiór błyskotliwych analiz dotyczących relacji między polityką a kulturą we współczesnej Polsce.

Palmy nie rosną pod polskim niebem, egzotyka sztucznej palmy sprzed budynku giełdy, wyraża więc chęć ucieczki od tego klimatu, od tej ziemi, od tego losu. (...) Przebija przez nią właściwa ostatnim latom afirmacja kiczu. Palmy nie rosną na Mazowszu, w przeciwieństwie do sosen, brzóz i wierzb. Pod sztuczną palmą można urządzić karaoke, ale nie można grać Chopina. Muzyka Chopina rozbrzmiewa bowiem tylko wśród drzew prawdziwych, korespondując z prawdziwym polskim krajobrazem. Palma sprzed budynku giełdy nikomu nic nie narzuca, nikogo też o niczym nie poucza, informując nas tylko o sposobie myślenia tych, którzy ją tam postawili. Ale właśnie w tej roli może być uznana za symbol całej oficjalnej kultury III Rzeczpospolitej. Po pierwsze jest kiczowata, po drugie jest imitacją czegoś obcego, po trzecie jest niezakorzeniona, a po czwarte jest martwa. (PKiN i palma)

Ewolucja czeka nawet najmłodszych i najgłupszych dorobkiewiczów. Bo kiedy już dorobią się i kiedy kupią sobie już wszystko, o czym tylko mogli marzyć wyjeżdżając z rodzinnego zaścianka do Warszawy, kiedy zwiedzą już wszystkie plaże świata i nabędą u deweloperów swoje wymarzone wille na przedmieściu, to wówczas rozejrzawszy się po ścianach tych rezydencji zauważą, że czegoś tam brakuje. Jakiejś pamiątki rodzinnej, albumu ze zdjęciami, starego obrazu, przysłowiowego portretu przodka. I wtedy, mając już wszystko, uzmysłowią sobie, że brakuje im tego, do czego nigdy wcześniej nie przywiązywali żadnej wagi. A brakować im będzie zakorzenienia, jakie dać może tylko pamięć; pewności siebie, jaką dać może tylko rodowód - tożsamość historyczna, której nie da się kupić, bo można ją wyłącznie odziedziczyć. I w ten sposób zrozumieją wreszcie wartość dziedzictwa, o którym dziś sądzą, że jest tylko moherowym beretem. (Polska po Michniku)

Artur Waśko, Demokracja bez korzeni, ISBN 978-83-60940-68-6, Arcana, Kraków 2009, format: 145 x 205, ss. 181, oprawa miękka