Partia z narodem, naród z Kościołem. Seria: Z archiwów bezpieki - nieznane karty PRL

W Zapiskach więziennych sporządzanych w czasie internowania Prymas Tysiąclecia, kard. Stefan Wyszyński, zanotował: „źle się wyrzekać buntu przeciw łotrom”. Kościół polski w swej masie buntował się przeciw brunatnym i czerwonym łotrom od chwili przekroczenia naszych granic przez żołnierzy Wehrmachtu na zachodzie i sołdatów Armii Czerwonej na wschodzie. W cieniu krzyża znajdowały schronienie i otuchę kolejne pokolenia walczące o niepodległą Polskę. Dlatego duchowni byli tak znienawidzonym przeciwnikiem. Komunistów do zwalczania Kościoła pchało nie tylko dążenie do usunięcia poglądów odmiennych od marksizmu, ale przede wszystkim chęć zlikwidowania ostatniego bastionu wolności i niezależności od czerwonej dyktatury. Prezentowane artykuły, publikowane w różnych czasopismach – ukazują zróżnicowane działania reżimu wymierzone przeciwko Kościołowi.

Kościół wchodził w okres komunistycznego totalitaryzmu dotknięty olbrzymimi stratami z okresu II wojny światowej (Żołnierze w sutannach, Kościół pod okupacją). Rany instytucjonalne i straty osobowe jeszcze głębiej związały duchownych ze społeczeństwem. W czasie wojny, tak jak po niej Kościół wzorem okresu zaborów stał się depozytariuszem idei Polski Niepodległej. Wybitne osobistości, hierarchowie i proboszczowie dodawali otuchy, chronili przed komunistycznym bezprawiem, stawali się żywymi drogowskazami pokazując, jak godnie przetrwać w systemie totalitarnym (Krakowska Opoka – kardynał Adam Stefan Sapieha, Wszystko dla Chrystusa – wierny biskup kielecki, Bp Juliusz Bieniek – „wierny senior” diecezji katowickiej, Jak ośmiu czerwonych wyniosło obrazek). Furię komunistów wzbudzała siła Kościoła i jego wiernych, której załamać nie mogły nawet najbardziej wyrafinowane represje i propagandowe spektakle (Kościół zraniony). Nie pomagało tumanienie społeczeństwa przez serwilistycznych pseudokatolików (Katolicy przeciw Kościołowi), zawodziły coraz bardziej wyrafinowane metody działań operacyjnych czy rozbudowywana sieć agenturalna (Zwerbować księdza, W służbie zła, Esbecka „czwórka”), nie pomagały nawet prowokacje i skrytobójcze mordy (Zadanie: dezintegracja Kościoła). Oczywiście komunistom udało się pozyskać do jawnej lub tajnej współpracy część laikatu katolickiego, udało się przekabacić lub złamać niektórych duchownych. Niezależnie jednak od strat, jakie poniósł w konsekwencji komunistycznych represji, Kościół wyszedł z komunizmu zwycięsko. Pomimo że skutki niektórych działań bezpieki trwają po dzień dzisiejszy, należy uznać, że intrygi bezpieki zakończyły się jedynie krótkotrwałymi sukcesami. Zwycięstwo w sporze z reżimem odniósł Kościół, będący przez pięćdziesiąt lat depozytariuszem nie tylko wiary, ale także tradycji niepodległości. Duchowieństwo, pomimo dotkliwych strat, w przeważającej części okazało się odporne na próby pozyskania, represje i zróżnicowane nękania. Potrafiło, pomimo agresywnych działań operacyjnych, realizować swą misję.

red. Filip Musiał, Jarosław Szarek, Agntura w akcji, ISBN 978-83-60125-52-6, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2008, format: 125 x 195, ss. 178, oprawa miękka