Jan Włodek. Legionista. Dyplomata. Uczony

W 70. rocznicę Sonderaktion Krakau nakładem ukazała się biografia profesora Jana Włodka. Autorem jest jego syn Jan Marian Włodek, emerytowany profesor PAN, który pragnie w ten sposób uczcić pamięć ojca.

Jan Włodek (1885-1940) wywodził się z bogatej rodziny ziemiańskiej z Dąbrowicy (w bocheńskim); jego matka i żona były z rodziny Goetz-Okocimskich, właścicieli browaru w Okocimiu. Studiował rolnictwo na kilku uniwersytetach europejskich. W listopadzie 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, do oddziału automobilowego jego dowódcą był płk. Władysław Sikorski. Pod koniec 1916 r. został zwolniony ze służby wojskowej, ze względu na zły stan zdrowia, i delegowany do Hagi, gdzie KPN utworzył nową placówkę dyplomatyczną. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 r. mianowano go chargé d affaires. Do kraju wrócił rok później. Przez lata pracy na UJ zasłużył sobie na miano jednego z najwybitniejszych profesorów rolnictwa. Był gorącym zwolennikiem parcelacji majątków, zanim jeszcze nakazała je reforma rolna. Walczył z zacofaniem wśród chłopów, propagując ideę świadomego rolnictwa wspartego na nauce. Rozmiłowany w Tatrach, angażował się w ochronę przyrody górskiej; zagranicą postrzegany był jako polski pionier ekologii. Był też publicystą, podróżnikiem, doskonałym fotografem i o czym do tej pory mało kto wiedział poetą. Wróżono mu wielką karierę i stanowisko rektora UJ, lecz szanse te zaprzepaścił wybuch II wojny światowej.

6 listopada 1939 r., wraz z innymi profesorami krakowskich uczelni, został aresztowany przez Gestapo, a następnie przewieziony do obozu koncentracyjnego Oranienburg-Sachsenhausen. Poddawany represjom fizycznym i psychicznym nigdy nie upadł na duchu przeciwnie, jak świadczą współwięźniowie, był wsparciem dla pozostałych. Z początkiem 1940 r. został zwolniony. Zmarł z wycieńczenia w kilka dni po powrocie do Krakowa.

Książka Jan Włodek. Legionista, dyplomata, uczony jest ważna z kilku powodów. Przede wszystkim przywołuje postać niezwykle zasłużoną dla odrodzonego w 1918 r. państwa polskiego, a przez lata PRL skutecznie spychaną w cień zapomnienia. Poza tym publikacja zawiera cenny materiał fotograficzny; w przeważającej części są to zdjęcia wykonane przez samego bohatera: w czasie wycieczek górskich, na froncie I wojny światowej i w sytuacjach prywatnych. Warto zaznaczyć, iż w trakcie prac redaktorskich odnalazły się pamiętniki Jan Włodka, które pomogły dogłębniej poznać jego osobę i znacząco wzbogaciły historię.

Jan Maria Włodek, Jan Włodek. Legionista. Dyplomata. Uczony, ISBN 978-83-929708-1-1, Małe Wydawnictwo, Kraków 2009, format: 145 x 205, ss. 256, oprawa miękka