Człowiek w kulturze nr 26. Tożsamość Zachodu w obliczu globalnych migracji

Od Redakcji

Migracje nie są w dziejach ludzkości czymś nowym, a można nawet zaryzykować twierdzenie, że są czymś dla człowieka normalnym. Ale jako zjawisko ludzkie są migracje zjawiskiem różnorodnym i skomplikowanym, to znaczy mogą pojawiać się z różnych powodów, kierować się różnymi celami, w różny sposób przebiegać. Powody mogą mieć podłoże naturalne, jak choćby zmiana klimatu, która wymusza zmianę lokalizacji, by człowiek w ogóle mógł przetrwać. Ale mogą też być powody o wymiarze kulturowym, gdy jakaś społeczność postanawia objąć swoją ekspansją ideową inne ludy lub narody.

Sytuacja taka stawia nas wobec gąszczu problemów i pytań. Jednym z takich pytań, wymagających głębszej i subtelniejszej refleksji, jest pytanie o tożsamość. Chodzi mianowicie o to, w jakiej mierze pewien powód migracji wzmacnia lub osłabia inne konteksty ludzkiego życia. Można udać się na emigrację z powodów ekonomicznych i cel w postaci dobrobytu osiągnąć, ale z tym nie musi iść w parze zachowanie, a nawet rozwój kultury, wyższy szczebel świadomości narodowej, pielęgnowanie zwyczajów lub umocnienie wiary. Ostatecznie więc chodzi nie tylko o zdobycie środków potrzebnych do przetrwania, ale o priorytety, jakie w ludzkim życiu mają znaczenie. Tu wkraczamy już w obszar swoistej tylko dla człowieka kultury.

Ale ludzka kultura nie jest jednolita, jest wiele kultur i wiele cywilizacji. Rodzi się wobec tego pytanie, jaki wpływ na kultury mają migracje. Czy migracje przyczyniają się do wzbogacania kultur, czy też przeciwnie, w pewnych wypadkach do osłabienia przynajmniej

niektórych z nich, a nawet do ich zaniku. To pytanie śmiało można zadać w odniesieniu do kultury zachodniej, która tak szeroko otwiera swoje podwoje dla obcych jej kultur, że wkrótce stanie na granicy ryzyka utraty własnej tożsamości.

Kolejny numer Człowieka w Kulturze jest poświęcony temu tak palącemu problemowi, jakim jest możliwość zachowania czy wręcz ocalenia tożsamości Zachodu. Problem ten ujmowany jest pod kilkoma kątami, m.in.: metafizycznym, antropologicznym, cywilizacyjnym, religijnym i etnicznym. Dopełniają się dwa ujęcia: jedno z perspektywy europejskiej, a drugie - amerykańskiej, co pozwala na bardziej komplementarne podejście do interesującego nas tematu.

Zachęcając do lektury kolejnego tomu Człowieka w Kulturze polecamy też ciekawe artykuły zawarte w dziale Varia, które są wynikiem refleksji nad problemami o znaczeniu uniwersalnym, ale do których droga jest swoista dla metod wypracowanych w kręgu kultury zachodniej. Ocalenie Zachodu nie musi oznaczać szerzenia ideologii zachodniej, jest bowiem w większym stopniu związane ze sposobem dochodzenia do treści, które wypełniają i dopełniają podstawowe obszary ludzkiego życia.

Prof dr hab. Piotr Jaroszyński Kierownik Katedry Filozofii Kultury i Sztuki KUL

Człowiek w kulturze nr 26. Tożsamość Zachodu w obliczu globalnych migracji, ISSN 1230-4492, Fundacja „Lubelskiej szkoły filozofii". Lublin 2016, format: 145 x 245, ss. 520, oprawa miękka