Vigilanti Cura encyklika papieża Piusa XI o filmie

Encyklika „Vigilanti cura” z 1936 r.  jest pierwszą w dziejach encykliką podejmującą zagadnienie kina.  Ojciec św. stwierdza, że nie ma takiego drugiego środka, które był miało tak duży wpływ na masy. Przyczynę takiego stanu rzeczy odnajduje w naturze kina, którym są obrazy, jak też i dźwięk rzucony na obraz, mające siłę wyrazu, żywość i konkretność, sprawiające dłużej istniejącą przyjemność i wypoczynek podczas oglądania. Oznajmia, że stanowi ono swego rodzaju lekcję, która bardziej skutecznie dociera niż abstrakcyjne rozumowanie i może wywołać egzaltację tak dla dobra, jak i dla zła. Sztuka filmowa, zdaniem Ojca św., powinna zmierzać do moralnego udoskonalenia człowieka. Jej zasadnicza rola jest więc umoralniająca. Tylko film zdrowy moralnie jest godny rozumnej natury człowieka. Jego celem dodatkowym jest rozbudzenie szlachetnych uczuć.

Filmy są w stanie wywierać głęboki moralny wpływ na widzów. Wpływ filmu jest jednak często wykorzystywany w złym kierunku. Postęp kina niestety, pisze Papież, jest wprost proporcjonalny do szkodliwości jego treści. Błędne ideały życiowe, pobudzanie niskich instynktów, promocja złych postaw i czynów stają się środkiem do osiągnięcia ogromnych materialnych korzyści. Pisze, że rozrywka pod płaszczykiem sztuki degeneruje się w stan rozkładu. Największą szkodę z tego tytułu ponoszą dzieci i młodzież, które są podatniejsze na wpływ mediów, czyniących w nich szczególne spustoszenie i zgorszenie. Ojciec św. idzie dalej i powiada, że niezdrowe i nieczyste formy rozrywki niszczą „moralne tętno narodu” i osłabiają go. Przemysł filmowy może szerzyć propagandę prowadzącą do konfliktów międzynarodowych i innych. Stwierdza Pius XI, że nie wolno dopuszczać, aby kino było szkołą zepsucia, lecz ma ono stać na wyższym poziomie. Papież nakłania do czerpania z klasyki narodowych twórców, poetów i pisarzy. Wzywa do reakcji na szkodliwe filmy, do czujności i nacisku opinii publicznej w tej sprawie, do ostrzegania przed złymi produkcjami i popularyzacji wartościowych filmów.

Vigilanti Cura encyklika papieża Piusa XI o filmie, seria: Magisterium Kościoła Katolickiego, ISBN: 83-87770-45-0, Te Deum,  Warszawa 2002, format 145x205, ss. 20, oprawa miękka