Tytułem wstępu…
Familia auro prior
„Est dictum verum: familia privata auro priori” – „Prawdziwe to słowa, iż własna rodzina droższa jest niż złoto” – w tej antycznej maksymie starożytni Rzymianie słusznie podkreślili prymat serdecznej więzi rodzinnej nad materialnym aspektem życia, choć oczywiście i „złoto” czyli bezpieczeństwo finansowe jest nieodzowne dla prawidłowego funkcjonowania rodziny.
Rzecz to oczywista, iż środowisko rodzinne, jego kondycja i oddziaływanie bardziej niż jakiekolwiek inne czynniki decydują o charakterze każdego człowieka. Pisał kard. S. Wyszyński: „Rodzina jest ośrodkiem wychowania, który najgłębiej kształtuje duszę. Urządzona po chrześcijańsku jest szkołą niemal religijnej czci wzajemnej małżonków i dzieci”. Współczesne trendy w polityce, pedagogice i kulturze zmierzają jednakże ku temu, aby zdeprecjonować – zwłaszcza w oczach młodego pokolenia – ów model „urządzonej po chrześcijańsku rodziny”, którą przedstawia się w mediach z pogardą i politowaniem jako muzealny wręcz relikt „dawnych, gorszych czasów”.
Niniejszy numer „Cywilizacji” jest w całości kontrargumentem wobec owego wypaczonego obrazu; zawarte w nim publikacje unaoczniają całe zło, z jakim musi zmagać się dziś rodzina narażona na oddziaływanie konsumpcjonizmu, hedonizmu, utylitaryzmu, nurtów tzw. „antypedagogiki” oraz na presję zwolenników swobody seksualnej, antykoncepcji, aborcji i praktyk in vitro. Wśród prezentowanych tekstów Czytelnicy znajdą też wnikliwe, uwzględniające aspekt filozoficzny, rozważania o istocie rodziny umocnionej prawem naturalnym oraz cenne przemyślenia dotyczące powinności rodzin w świetle magisterium Kościoła katolickiego, zwłaszcza zaś w kontekście encyklik Pawła VI, św. Jana Pawła II i Franciszka.
Te pouczające i ważne treści uzupełniają równie ciekawe artykuły, m.in. o problemach rodzinnych społeczności śląskiej w pierwszym okresie powojennym, uwidoczniających się w ogłoszeniach drobnych na łamach ówczesnej prasy, o potrzebie stosownych działań dla ograniczenia ujemnych skutków procesu starzenia się społeczeństwa, o przewadze wychowania seksualnego „do czystości” nad tzw. „modelem B” propagującym antykoncepcję wśród gimnazjalistów, o konieczności bardziej skutecznej opieki państwa nad rodzinami wielodzietnymi, o zasługach dla ojczyzny przedstawicieli trzech pokoleń rodu Piaseckich, a także o wizerunkach rodziny w serialach telewizyjnych oraz filmach fabularnych.
Życzeniom owocnej lektury naszego periodyku niech towarzyszy jeszcze jedna, warta zapamiętania wypowiedź Prymasa Tysiąclecia: „Sam Bóg przygotował człowiekowi społeczność rodzinną. Oparł ją na sakramencie małżeństwa, uczynił świątynią Bożą. We władzy rodzinnej dał niejako odbicie swej władzy Ojcowskiej. Z tej władzy Bożej rodzice czerpią swą godność, miłość i sprawiedliwość”.
Spis treści
Tytułem wstępu…
Familia auro prior
Myśl CYWILIZACJI
Bogdan Czupryn Rodzina w służbie życiu
Artykuł ukazuje filozoficzne podstawy służby życiu, obejmującej całość ludzkiego istnienia, a opartej na prawdzie o człowieku i jego naturze; podkreśla, że jedynie w prawdziwej rodzinie, której fundament stanowi miłość mężczyzny i kobiety, otwartej na poczęcie nowego życia i w której każdy człowiek jest podmiotem osobowych działań jej członków, dokonuje się prawdziwa służba życiu.
Służyć PRAWDZIE
Barbara Kiereś Natura ludzka a tożsamość i dobro rodziny
Marek Dziewiecki Małżeństwo i rodzina dzisiaj
Artykuł przedstawia zewnętrzne i wewnętrzne zagrożenia, na jakie narażone są małżeństwa i rodziny; wskazuje na podstawowe czynniki umożliwiające skuteczne oparcie się tym zagrożeniom, m.in. trwałość małżeństwa, doświadczenie miłości w kochającej się rodzinie, wspólne wzrastanie w dojrzałości małżeńskiej i rodzicielskiej, silna więź z Bogiem.
Andrzej Zwoliński Przeciw macierzyństwu
Artykuł omawia współczesne przejawy „cywilizacji śmierci”: od postaw antypoczęciowych, antykoncepcję, przez aborcję do procedury in vitro, tzw. zastępczych matek (surogatek) i „sztucznych macic”. Wskazuje na przyczyny i tragiczne konsekwencje instrumentalnego traktowania człowieka.
Adam Zadroga Przemiany demograficzne Polski i ich społeczno-gospodarcze skutki.
Zarys problemu
Artykuł wskazuje na dotychczas zachodzące oraz przewidywane zmiany ludnościowe w Polsce i ich wpływ na rozwój gospodarczy, rynek pracy, system zabezpieczenia społecznego, finanse publiczne i strukturę popytu; wskazuje na konieczne działania w różnych obszarach społeczno-gospodarczych w związku z procesem starzenia się społeczeństwa.
Sebastian Ligarski Powojenne zmagania z codziennością w ogłoszeniach drobnych prasy śląskiej
Artykuł przedstawia codzienne problemy rodzinne społeczności śląskiej w pierwszym okresie powojennym, a uwidaczniające się w ogłoszeniach drobnych na łamach ówczesnej prasy; na wybranych przykładach ukazuje kondycję polskiego społeczeństwa, ciężkie życie rodzin i kłopoty, z którymi wielu mieszkańców nie umiało sobie poradzić.
Spełniać DOBRO
Marek Czachorowski Karol Wojtyła/św. Jan Paweł II jako obrońca życia
Artykuł ukazuje intelektualne zasługi w diagnozowaniu podstaw „kultury i cywilizacji śmierci” w Liście do Rodzin i Evangelium vitae przez Jana Pawła II, który jeszcze jako Karol Wojtyła – filozof-etyk, wskazywał na konsekwencje błędnego pojmowania człowieka i jego wolności. Wśród źródeł antykultury i antycywilizacji wymienia m.in. pozytywistyczną koncepcję nauki i błędne rozumienie wolności.
Małgorzata Borkowska-Nowak Pokusy utylitaryzmu a kryzys rodziny
Przemysław Czarnek Konwencja antyprzemocowa, czy ideologiczna propaganda?
Artykuł analizuje artykuły zawarte w tzw. konwencji antyprzemocowej, i wykazuje, że nie wprowadza ona nic nowego, ponieważ wszystkie typy przestępstw w niej wymienione są uznane również za przestępstwa w polskim prawie karnym. Wskazuje na prawdziwy ideologiczny cel konwencji, przyjętej przez B. Komorowskiego pod naciskiem środowisk lewicowo-feministycznych: wykorzenienie zwyczajów, tradycji i innych praktyk opartych na idei niższości kobiet lub na stereotypowych rolach kobiet i mężczyzn.
Katarzyna Stępień Obraz rodziny w kontekście Konwencji o prawach dziecka
Tymoteusz Zych Warunki polityki rodzinnej w Polsce
Artykuł omawia poszczególne – nieefektywne i skomplikowane – instrumenty polityki prorodzinnej funkcjonujące w Polsce, wskazując przy tym, że poziom ich rozwoju odbiega nie tylko od rozwiązań przyjętych w państwach zachodniej i północnej Europy, ale też w państwach Europy środkowej i wschodniej.
Teresa Mazur Sarmackiej familii portret własny
Gawęda przynosi charakterystykę życia rodzinnego w Rzeczypospolitej sarmackiej. Mowa w niej m.in. o wzajemnych relacjach między mężem i żoną, o sposobach kojarzenia małżeństw i przypadkach ich zrywania, o różnicach w wychowywaniu szlacheckich synów i córek. Tekst ubarwiają cytaty z literatury pięknej oraz z dawnych traktatów i pamiętników.
SZTUKA jest trudna
Grzegorz Łęcicki Filmowe miraże – obraz rodziny w serialach i filmach
Artykuł przedstawia wizerunek rodziny prezentowany w serialach telewizyjnych oraz filmach fabularnych od czasów Polski Ludowej do III RP; wskazuje na przeobrażenia, jakim podlegał, najczęściej związane z aktualną polityką oraz obowiązującą oficjalną ideologią państwa.
WIARA poszukująca zrozumienia
Paweł W. Maciąg Rzeczywistość rodziny w XXI w. i profuzja zagrożeń
Artykuł przedstawia naukę magisterium Kościoła katolickiego odnośnie rodziny, zwłaszcza w oparciu o encykliki Pawła VI, św. Jana Pawła II i Franciszka; prezentuje akcentowaną przez Kościół wyjątkowość i istotę małżeństwa chrześcijańskiego oraz diagnozę podstawowych problemów i zagrożeń, trapiących rodziny.
Renata Nowak Wspólnota receptą na kryzys
Artykuł omawia główne założenia Ruchu Światło – Życie, będącego propozycją rozwoju poprzez formację i ewangelizację dzieci, młodzieży, dorosłych oraz małżeństw i rodzin; zachęca do pogłębionego życia religijnego i wspólnotowego, podkreślając jego szczególne znaczenie dla budowania trwałej więzi małżeńskiej i rodzicielskiej.
SKARBIEC myśli polskiej
kard. Stefan Wyszyński Rodzice, nadeszła wasza godzina
Cywilizacyjne ROZMAITOŚCI
Wanda Terlecka, Paweł Wosicki, Antoni Zięba Prawda o procedurze „in vitro”
Jadwiga Wronicz, Antoni Zięba W polskiej oświacie. Dobre wychowanie seksualne
Piotr R. Mazur Trzy pokolenia w służbie Polsce
Z życia INSTYTUTU EDUKACJI NARODOWEJ
Piotr R. Mazur Wojskowe harce Sokołów
RECENZJE
Anna Zalewska Głosić prawdę o małżeństwie
Katarzyna Stępień O paradoksie miłości
ISSN 1643-3637, Rodzina wobec kryzysu wartości, "Cywilizacja" (2015) nr 54, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2015, ss. 216, format: 166 x 240 , oprawa miękka
