Agresja, niestety, jest od zarania ludzkości wpisana niejako w człowiecze charaktery. Nie tylko pola bitewne, ale też domowe pielesze, miejsca pracy, nauki i relaksu, a nawet piaskownice z kilkulatkami bywały i wciąż bywają terenem agresywnych zachowań.
Ofiarą agresji i to ofiarą dobrowolną, dla odkupienia ludzkich grzechów, stał się Chrystus, lecz wszelka agresja była sprzeczna z Jego nauką: „Pierwsze słowo Jezusa na krzyżu, wypowiedziane jeszcze podczas czynności krzyżowania, jest prośbą o przebaczenie tym, którzy tak z Nim postępują: «Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią!» (Łk 23,34). To, co Pan głosił w Kazaniu na Górze, tutaj Sam tego dokonuje. Obca jest mu nienawiść. Nie woła o pomstę. Błaga o wybaczenie tym, którzy Go przybijają do krzyża i uzasadnia tę prośbę: «Nie wiedzą, co czynią»” – napisał o Zbawicielu Benedykt XVI. My, chrześcijanie, powinniśmy iść śladem Chrystusa, lecz wielka to i trudna sztuka naśladować Go we wspaniałomyślności wobec krzywdzicieli. W naszych czasach wzniósł się na jej wyżyny św. Jan Paweł II, przebaczając tureckiemu zamachowcowi.
Większość z nas bywa jednakże w nikłym stopniu wielkoduszna, choć na ogół jesteśmy przeciwni wszelkiej agresji i pragnęlibyśmy jeśli nie całkowicie wyeliminować ją z realiów życia, to przynajmniej ograniczyć w znaczącym stopniu jej występowanie. Co prawda antyczna maksyma łacińska pouczała, iż Vin vi repellere fas est,lecz taka ewentualność prowadziłaby tylko do eskalacji agresywnych zachowań.
Zarówno dzieje ludzkości ujęte w historycznych traktatach i szkolnych podręcznikach, jak też zwykłe, codzienne fakty z życia rodzinnego, zawodowego oraz towarzyskiego niejednokrotnie dowiodły, że najskuteczniejsze przeciwdziałanie agresji polega na rozpoznaniu i likwidacji jej źródeł. Z tą myślą opracowany został niniejszy numer „Cywilizacji”, na którego zawartość złożyły się liczne teksty analizujące różne rodzaje agresji ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn ich powstania.
Zjawisko agresji rozpatrywane jest w poszczególnych artykułach z uwagi na aspekty: historyczny, teologiczny, polityczny, psychologiczny, socjologiczny i pedagogiczny. Czytelnicy dowiedzą się, skąd pochodzi oraz jakie formy przybiera agresja m.in. wśród uczniów, wśród kibiców piłkarskich, wśród pracowników i użytkowników pojazdów komunikacji publicznej, a także w jaki sposób wyraża się to zjawisko w dziełach sztuki.
Pogłębiona dzięki lekturze naszego kwartalnika znajomość problemu z pewnością ułatwi wypracowanie takiej postawy życiowej, dzięki której będzie można dokładniej rozeznać istotę agresji, aby umieć się przed nią bronić oraz skutecznie przyczyniać się do jej ograniczenia, czego naszym P.T. Czytelnikom najserdeczniej życzymy.
Spis treści
Tytułem wstępu…
Recepta na agresję
Myśl CYWILIZACJI
ks. Bogdan Czupryn Agresja jako wyraz słabości
SŁUŻYĆ PRAWDZIE
Zbigniew Pańpuch Indywidualny a społeczny wymiar agresji
ks. Andrzej Zwoliński Bolszewicki eksperyment z przemocą
Katarzyna Stępień Źródła agresji wobec prawa naturalnego we współczesnej kulturze
Andrzej Solak Wilki, owce i spluwy
Jolanta Rytel Agresja kobiet a agresja mężczyzn
Spełniać DOBRO
Stanisława Tucholska Szkoła – stres – agresja
Elżbieta Januszewska, Andrzej Januszewski Agresja a agresywność u dzieci i młodzieży – przegląd wybranych teorii psychologicznych
Agata Celińska-Miszczuk Agresja – refleksja nad zjawiskiem w kontekście charakterologicznym
Elżbieta Januszewska, Izabella Jasik Agresja u dzieci i młodzieży a postawy rodzicielskie
Kiedy rodzina rani… – z ks. dr. Markiem Dziewieckim rozmawia Anna Zalewska
Teresa Mazur „Serce mężne i szablę masz ku swej obronie”
SZTUKA jest trudna
ks. Paweł W. Maciąg Agresja i przemoc zakodowane w dziełach sztuki
WIARA poszukująca zrozumienia
o. Tomasz M. Dąbek OSB Agresja w Biblii
REKLAMA Katolicka etyka wychowawcza
Cywilizacyjne ROZMAITOŚCI
Piotr T. Nowakowski Problem zachowań agresywnych w publicznym transporcie zbiorowym
Piotr R. Mazur „Cały nasz chuligański trud…”
Z życia INSTYTUTU EDUKACJI NARODOWEJ
Piotr R. Mazur Lubelskie Sokoły w Węgierskiej Górce
RECENCJE
Anna Zalewska I poszli szaleni zażarci, I poszli zabijać i mścić…
Pozycja dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
ISSN 1643-3637, Agresja – dlaczego?, "Cywilizacja" (2018) nr 66, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2018, ss. 214, format: 166 x 240 , oprawa miękka
