Tytułem wstępu…
Etyka przed techniką – także w cyberprzestrzeni
Wirtualny świat wykreowany przez internet stał się w ostatnich latach jednym z głównych elementów naszej współczesnej kultury: człowiek XXI w., zwłaszcza człowiek młody, nie wyobraża już sobie życia bez dostępu do sieci internetowej, bez telefonu komórkowego w kieszeni. Rzeczywistość owa wymaga jednak nieustannej pamięci o tym, na co zwrócił uwagę Benedykt XVI w encyklice Caritas in veritate: „Miłość i prawda stawiają przed nami niespotykane dotąd i twórcze zadanie, z pewnością bardzo rozległe i złożone. Chodzi o otwarcie umysłu i uczynienie go zdolnym do poznania tych imponujących nowych sił dynamicznych i pokierowania nimi, wykorzystując je w perspektywie «cywilizacji miłości», której ziarno Bóg zasiał w każdym narodzie, w każdej kulturze”. Trzeba zatem pojmować i przyjmować cyberprzestrzeń z „otwartym umysłem”, bo tylko od nas zależy, czy odkrywający ją przed nami internet będzie przyjacielem, który dostarczy potrzebną lekturę, ułatwi zakupy, oprowadzi po zagranicznym muzeum, pozwoli bez wychodzenia z domu odwiedzić krewnych i znajomych oddalonych o setki kilometrów, czy też okaże się groźnym przestępcą: złodziejem czasu i prywatności, cynicznym hochsztaplerem, demoralizatorem, zabójcą najszlachetniejszych uczuć oraz instynktów. W wyborze bezpiecznej i pożytecznej metody korzystania z mediów elektronicznych z pewnością okaże się pomocny niniejszy numer „Cywilizacji”, traktujący o dobrodziejstwach i zagrożeniach jakie niesie cyberprzestrzeń.
Najwięcej miejsca w tekstach numeru autorzy poświęcili zagadnieniom etycznym podkreślając pierwszoplanowe w tym względzie znaczenie zasady „etyka przed techniką”. Czytelnik znajdzie na naszych łamach oparte o tę zasadę rozważania natury ogólnej, jak również tematy szczegółowe, np. możliwości tworzenia przez „społeczeństwa medialne” autentycznej wspólnoty osób, odpowiedź na pytanie czy człowiek „poszukujący drugiego”, może odnaleźć go w mediach, analizę skutków upowszechniania fotografii cyfrowej i różnych metod inwigilacji elektronicznej.
Na osobną uwagę zasługują artykuły omawiające zjawisko uzależnienia od internetu oraz wskazujące na szkodliwość gier elektronicznych, zwłaszcza tych, których scenariusze zawierają agresję i zabijanie wirtualnych przeciwników, a także ujawniające zagrożenie cyberprzemocą, niebezpieczną szczególnie dla najmłodszych internautów.
Mowa jest również o ogromnym, opiniotwórczym wpływie na rzeczywistość portali społecznościowych; do tej kwestii odniósł się także Benedykt XVI pisząc: „Kultura serwisów społecznościowych oraz zmiany w zakresie form i stylów komunikacji stawiają poważne wyzwania tym, którzy chcą mówić o prawdzie i wartościach. Często, jak dzieje się także w przypadku innych środków społecznego przekazu, znaczenie i skuteczność różnych form wypowiedzi zdają się bardziej uzależnione od ich popularności, niż rzeczywistej doniosłości i wiarygodności. […] Niekiedy dyskretny głos rozsądku może być zagłuszony przez zgiełk nadmiernych informacji i nie udaje mu się przyciągnąć uwagi, którą natomiast zyskują osoby wyrażające się w bardziej przekonujący sposób. […] W środowisku cyfrowym, w którym łatwo podnoszą się głosy zbyt rozgorączkowane i konfliktowe i w którym niekiedy może zwyciężać pogoń za sensacją, musimy dokonywać uważnego rozeznania. […] ufając, że podstawowe pragnienia człowieka, by kochać i być kochanym, by znaleźć sens i prawdę, które Bóg sam zaszczepił w ludzkim sercu, żywią także ludzie naszych czasów”.
Wierząc, iż powyższe słowa staną się dla Państwa cennym przewodnikiem w „podróżach przez cyberprzestrzeń” – życzymy owocnej lektury naszego kwartalnika.
REDAKCJA
Spis treści
Tytułem wstępu…
Etyka przed techniką – także w cyberprzestrzeni
Myśl CYWILIZACJI
ks. Bogdan Czupryn Czy w cyberprzestrzeni mamy dla kogo żyć?
Służyć PRAWDZIE
Zbigniew Pańpuch Od cyberprzestrzeni do wirtualizacji rzeczywistości
Aleksandra Gondek Popkultura użytecznych idiotów
ks. Andrzej Adamski Informacja to podstawa, czyli o mediach społecznościowych
ks. Andrzej Zwoliński Cyfrowe podglądanie świata
ks. Marcin Dąbrowski Milczenie mediów na temat prześladowania chrześcijan
ks. Marcin Dąbrowski Od ludobójstwa Ormian do ludobójstwa Chaldejczyków
Spełniać DOBRO
bp Adam Lepa Etyka w cyberprzestrzeni
Dorota Bis Cyberprzemoc jako zagrożenie społeczne
Jacek Banaś Zabawa w zabijanie a kształtowanie charakteru człowieka
Karolina Komsta-Tokarzewska Cyberuzależnienia
Piotr T. Nowakowski Wokół ekshibicjonizmu cyfrowego
Teresa Mazur „Są światy cudne, a dalekie…”
SZTUKA jest trudna
ks. Paweł W. Maciąg Wirtualne i „normalne” – czyli o muzeach i galeriach w XXI w.
WIARA poszukująca zrozumienia
ks. Mariusz Sztaba Czy społeczeństwo medialne może być autentyczną wspólnotą osób? Refleksja w świetle personalizmu etycznego Karola Wojtyły – Jana Pawła II
Cywilizacyjne ROZMAITOŚCI
Piotr R. Mazur W starciu z internetowym monopolem Facebooka
Natalia Kunat O metafizyce Arystotelesa w 2400. rocznicę urodzin (sprawozdanie)
Z życia INSTYTUTU EDUKACJI NARODOWEJ
Anna Zalewska Nauczyciel – uczeń: stare problemy, nowe rozwiązania. Sprawozdanie z sympozjum
RECENZJE
Natalia Kunat O istocie człowieka
ISSN 1643-3637, Paradoksy cyberprzestrzeni, "Cywilizacja" (2016) nr 59, Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2016, ss. 206, format: 166 x 240 , oprawa miękka
