Religia nobilituje
Czym jest religia? Encyklopedyczna definicja mówi, że terminem tym określa się „relację między człowiekiem (grupą), a przedmiotem czci (sacrum, bóstwo, siła nadprzyrodzona) - w aspekcie doktrynalnym (wierzenia, przekonania), kultowym (modlitwy, obrzędy) i organizacyjnym (Kościół)"1. Punktem oparcia owej relacji jest wiara, tę zaś, mając na myśli katolicyzm, Ojciec Święty Benedykt XVI nazwał krótko lecz trafnie „wewnętrzną przyjaźnią z Jezusem, do której przecież wszystko się sprowadza".
Jaka jest, a jaka powinna być ta „wewnętrzna przyjaźń z Jezusem" w naszych, tak bardzo pod wieloma względami skomplikowanych czasach? Czy materialne i pozamaterialne nośniki cywilizacji, które my, ludzie, stworzyliśmy, aby następnie stać się na swoisty sposób ich niewolnikami, pomagają nam utwierdzać się w wierze, czy przeciwnie - oddalają nas od niej? Czy dar religijności, będący cechą naszej ludzkiej natury, umiemy wykorzystać z pożytkiem dla naszego życia doczesnego i wiecznego? Odpowiedzi na te fundamentalne pytania znajdą Państwo w artykułach zapełniających strony niniejszego numeru „Cywilizacji". Ich lektura utwierdza w przekonaniu, że religia w niczym nie ogranicza człowieka, lecz dowartościowuje go i nobilituje, czyni go wielkim, dopuszczając do uczestnictwa w wielkości Boga, broni przed destrukcyjnym wpływem „filozofii rozpaczy" i „cywilizacji śmierci", udowadnia, że człowiek wówczas jest szczęśliwy, gdy może kochać i mieć nadzieję, gdy realizuje się w życiu poprzez dążenie do celu, jakim jest miłość Boga. Publikujemy dziś na naszych łamach także kilka ważnych tekstów demaskujących metody, jakimi posługuje się w obecnych czasach ateizm, aby rozszerzać swe wpływy oraz odsłaniających sposoby oddziaływania sekt - zwłaszcza na ludzi młodych, zagubionych wśród problemów współczesności, którym nie umieją sprostać.
Osobna, warta uwagi i zadumy część prezentowanych materiałów poświęcona jest tym, którzy ponieśli męczeńską śmierć z powodu wyznawania wiary Chrystusowej: duchownym z Pomorza pomordowanym przez hitlerowców podczas II wojny światowej, w akcji znanej w historii jako tzw. „Pelplińska Jesień" oraz chrześcijanom z Afryki i Azji - ofiarom obecnie popełnianych zbrodni fundamentalizmu islamskiego, buddyjskiego i hinduistycznego.
Mówiąc najogólniej - treści zawarte w naszym kwartalniku traktują dziś o tym, że warunkiem godnego człowieczeństwa jest życie z Bogiem, nie „obok" lub „przeciw Bogu", zaś kwintesencja owych treści znajduje pełny wyraz w tych oto słowach papieża Benedykta XVI: „Chrystus przebywający u Ojca nie jest daleko od nas, to raczej my jesteśmy daleko od Niego; jednak droga łącząca nas z Nim jest zawsze otwarta. Nie jest to droga prowadząca w przestrzeni kosmiczno-geograficznej, lecz «droga prowadząca w przestrzeni serca», droga przechodzenia od wymiaru zamykania się w sobie samym do nowego wymiaru Boskiej miłości, ogarniającej cały świat". Kierując do Państwa tę ważną cząstkę nauczania Ojca Świętego - życzymy owocnej lektury!
Spis treści
Tytułem wstępu…
Religia nobilituje
Myśl CYWILIZACJI
Bogdan Czupryn Religijność jako wyraz transcendencji człowieka
Artykuł ukazuje rzeczywiste odniesienie do Boga, które znajduje swoje uzasadnienie w obiektywnej rzeczywistości, zwłaszcza człowieka, przez co wyraża i aktualizuje właściwą człowiekowi transcendencję. Życie religijne wychodząc naprzeciw ludzkim pragnieniom, stanowi 1. adekwatną odpowiedź na sposób istnienia człowieka i 2. rzeczywistą jego nobilitację.
Służyć PRAWDZIE
Jan Sochoń Dlaczego Bóg?
Artykuł wskazuje na pragnienie Boga jako wpisane w ludzką naturę i w pełni odpowiadające społecznemu wymiarowi życia; ukazuje filozoficzne koncepcje Boga: od Anaksymandra, Parmenidesa przez Arystotelesa do św. Tomasza z Akwinu.
Zofia J. Zdybicka USJK Kultura w „pułapce ateizmu”
Artykuł opisuje nurty filozoficzne, które przyczyniły się do deformacji prawdy o Bogu i człowieku (oświecenie, pozytywizm, postmodernizm), a także powstałe na bazie tych nurtów ideologie, które budowały życie społeczno-polityczne na materialistycznej koncepcji człowieka i ateizmie (marksizm – komunizm, faszyzm – nazizm oraz lewicowy liberalizm).
Włodzimierz Dłubacz Sekularyzacja kultury europejskiej
Artykuł poszukuje przyczyn braku odniesienia do Boga we współczesnej kulturze europejskiej: wskazuje na historię Europy, a zwłaszcza jej myśl filozoficzną (L. Feuerbach, K. Marks, F. Nietsche, Z. Freud i J.-P. Sartre) oraz na zainspirowany przez nią proces społeczny zwany sekularyzacją.
Henryk Kiereś Filozofia a problem ateizmu
Artykuł definiuje ateizm jako stanowisko negujące Boga oraz sens wszelkiej religii i wiary, wskazuje na historyczne źródła ateizmu, omawia istnienie sporów między: teizmem i ateizmem, idealizmem i realizmem w filozofii; ukazuje problem Boga w tradycji idealizmu oraz realizmu.
Spełniać DOBRO
Marek Dziewiecki Ateizm, czyli urojona wizja człowieka
Artykuł podejmuje próbę obalenia mitów dotyczących ateizmu, wskazuje na irracjonalizm wiary ateistów oraz ateistycznej antropologii, a także irracjonalizm ateistycznej „postępowości”.
Piotr T. Nowakowski Sekta – społeczeństwo – jednostka
Artykuł wskazuje na skutki przystąpienia do sekty, m.in. zerwanie lub nadwyrężenie relacji społecznych z otoczeniem, zmiana osobowości samych wyznawców: problemy natury poznawczej, emocjonalnej oraz społecznej.
Robert T. Ptaszek Alternatywne ruchy religijne we współczesnej Europie
Artykuł przedstawia podstawowe informacje na temat ruchów religijnych w Europie, wskazuje na rosnącą popularność alternatywnych ruchów religijnych i omawia ich typy (odwołujące się do Biblii, do tradycji religijnych Indii i krajów Dalekiego Wschodu oraz odwołujące się do Szatana).
Grzegorz Kucharczyk Jak laicyzm przygotowywał grunt pod totalitaryzm
Artykuł wskazuje na politykę krwawego terroru oraz swoisty „przemysł pogardy”, stosowane w trakcie rewolucji francuskiej oraz rewolucji XIX- i XX-wiecznych jako wzorce dla narastającej współcześnie laicyzacji i eskalacji wrogości wobec Kościoła katolickiego i chrześcijan wierzących w Chrystusa.
Agnieszka Laddach Pelplińska Jesień i jej bezpośredni wpływ na umysłowość miasta biskupiego
Artykuł analizuje politykę hitlerowców wobec Kościoła w okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, ukazuje zbrodnię, jakiej dopuścili się Niemcy na księżach ówczesnej diecezji chełmińskiej, a także skutki tego wydarzenia dla kultury oraz umysłowości miasta biskupiego.
Waldemar Cisło Kościół męczenników
Artykuł zarysowuje problematykę prześladowań chrześcijan w XXI w., wskazując na kluczowe czynniki, które ją określają: wojujący islam, radykalny buddyzm i hinduizm, dyktatorskie reżimy, a także chrystianofobia w Europie zachodniej i środkowej.
Hanna Karp Przemysł okultyzmu
Artykuł ukazuje, w jaki sposób ezoteryczny przekaz w komercyjnej szacie zaczyna dominować w dyskursie zachodniej kultury masowej, wykazując tendencje autonomizacji; przenika w świat odbiorców mediów, a za ich pośrednictwem w codzienność i wszystko co z nią się łączy: kulturę, rozrywkę, literaturę.
Piotr Mazur Manowce neopogańskiego „patriotyzmu”
Artykuł przedstawia niebezpieczeństwa związane z próbą łączenia polskiego patriotyzmu z neopogaństwem; wskazuje na radykalnie antykatolicki charakter ruchów neopogańskich, opisuje sposoby, jakimi starają się one pozyskać patriotycznie nastawioną młodzież oraz przedstawia pomysły na skuteczną walkę z tendencjami neopogańskimi wśród młodych Polaków. Teresa Mazur „Bogu na chwałę, ludziom na pożytek…”
Artykuł opisuje dzieje i znaczenie zakonu benedyktynów – najstarszego zgromadzenia monastycznego w Kościele katolickim, ze szczególnym uwzględnieniem opactwa benedyktyńskiego w Tyńcu. Czytelnik pozna historię tego opactwa i dowie się, jak współcześnie są w nim realizowane zasady ujęte w regule św. Benedykta, zwłaszcza te odnoszące się do milczenia i gościnności.
SZTUKA jest trudna
Elżbieta Skrzypek Ad maiorem Dei gloriam. Chorał gregoriański podstawą muzyki liturgicznej Kościoła rzymskokatolickiego
Artykuł opisuje chorał gregoriański jako jedną z czterech odmian śpiewu w Kościele zachodnim, przez wieki wyznaczającą charakter i rozwój muzyki kościelnej; mającą zasadniczy wpływ na ukształtowanie się muzyki europejskiej i będącą podłożem m.in. dla rozwoju różnych form muzyki wielogłosowej, w tym dla mszy i motetu.
WIARA poszukująca zrozumienia
Marian Szymonik Przyszłość należy do religii
Artykuł wskazuje na współczesne przemiany religijności, ukazuje człowieka jako osobę otwartą na Boga, w religii znajdującą odpowiedź na najważniejsze pytania dotyczące swej egzystencji oraz przedstawia chrześcijaństwo jako religię prawdy i wolności.
Magdalena Parzyszek „Zło konieczne” czy „entuzjastyczny optymizm”? Stefan Wyszyński o religii
Religia w nauczaniu Stefana Wyszyńskiego to religia katolicka czyli „religia człowieczeństwa”, religia „entuzjastycznego optymizmu”. Autor przez całe lata swej posługi wskazywał na jej ważność, priorytetową rolę w życiu jednostki i społeczeństw kreśląc liczne jej funkcje.
Andrzej Zwoliński W poszukiwaniu szczęścia. Z Bogiem czy bez Niego?
Artykuł ukazuje szczęście jako cel i powołanie człowieka, zapisane w naturze ludzkiej przez Stwórcę; zarysowuje rozumienie szczęścia u Ojców Kościoła, wskazuje na rolę religii w życiu człowieka oraz jej rozumienie u różnych filozofów (m.in. Kanta, Schopenhauera czy Sartre’a).
Monika G. Bartoszewicz Patrząc w drugą stronę, czyli o świetności tolerancji europejskiej
Artykuł wskazuje, że sensem współczesnej Europejskiej tolerancji jest faworyzowanie mniejszości, nie zaś traktowanie wszystkich obywateli na równi, aby nikt nie był dyskryminowany ze względu na swoją wiarę, upodobania czy przekonania; opisuje obecne zjawisko tak pojętej tolerancji szczególnie w odniesieniu do islamu.
Cywilizacyjne ROZMAITOŚCI
Magdalena Korzekwa Rozmowy z niewierzącą młodzieżą
Artykuł ukazuje różne oblicza cywilizacyjnej wojny wypowiedzianej przez środowiska liberalne i ateistyczne współczesnemu człowiekowi – jego naturze, ideałom, aspiracjom i pragnieniom, a także podstawowym wartościom i normom moralnym, które Bóg wszczepił w człowieka; opisuje osobiste doświadczenia rozmów z młodzieżą, jakie przeprowadziła autorka i najchętniej podejmowane przez młodych ludzi tematy.
Ireneusz Kamiński Wokół sporów o sekty. Przegląd konferencji i sympozjów o sektach
Tadeusz Malec Imię Zofia w języku polskim na tle języków europejskich. Uwagi i refleksje
Z życia INSTYTUTU EDUKACJI NARODOWEJ
Katarzyna Stępień Bezpieczna młodość w cyberprzestrzeni. Relacja z sympozjum
Recenzje
Piotr Mazur Zanim wymyślono in vitro czyli o hitlerowskich prekursorach „postępu”
Anna Zalewska Radość wiary
ISSN 1643-3637, Fundacja Servire Veritati, Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2012, ss. 208, format: 166x240 , miękka oprawa
