Cywilizacja: bezdroża i drogowskazy
My, Europejczycy z pierwszej połowy XXI w., uważamy się za ludzi cywilizowanych. Paryżanin lub berlińczyk, zapytany o podstawę takiego sądu, odpowie: „Jestem cywilizowany, ponieważ akceptuję małżeństwa par homoseksualnych oraz budowę meczetu przy pobliskiej ulicy i nie mam nic przeciwko temu, by sąsiadka opalała się nago na trawniku, na którym bawi się moje dziecko". W ujęciu Polaka powyższe argumenty będą jeszcze (i dzięki za to Bogu!) zbyt drastyczne, toteż stwierdzi: „Jestem cywilizowany, bo jem kotlet schabowy używając noża i widelca, bo mam w szufladzie swego biurka dyplom uniwersytecki, a moi synowie w wieku przedszkolnym wiedzą, do czego służy przycisk «enter» na klawiaturze komputera".
W istocie jednak, jak dowiódł i objaśnił w swym epokowym dziele dobrze znany naszym Czytelnikom filozof i historyk F. Koneczny, cywilizacja jest metodą ustroju życia zbiorowego, a zatem czymś więcej, niż zestawieniem zjawisk obyczajowych bardziej lub mniej akceptowanych w różnych środowiskach i rejonach świata.
Bieżący numer naszego kwartalnika we wnikliwy i wyczerpujący sposób, piórami wybitnych znawców tematu, objaśnia rzeczywistą istotę cywilizacji, a także ich zróżnicowanie, analizując tę kwestię przez pryzmat filozofii, teologii, historii powszechnej i socjologii. Nasi Autorzy zwracają uwagę zwłaszcza na problem umiejscowienia człowieka współczesnego wśród meandrów „cywilizacji śmierci" wykreowanej przez relatywizm liberałów oraz „cywilizacji konsumpcjonizmu", która całkowicie już, głównie przez natłok reklam, opanowała wszystkie media, a zwłaszcza telewizję.
Cenne i zasługujące na szczególne polecenie są w tym kontekście zawarte w większości artykułów recepty ujawniające, co czynić, aby w powikłanej dzisiejszej rzeczywistości zachować godność osoby ludzkiej, ocalić wartości personalistycznej cywilizacji łacińskiej, przywrócić należną rangę religii i Kościołowi katolickiemu oraz zagubionym w trwającym nieustannie tzw. „wyścigu szczurów" zasadom moralnym.
Słynny nadworny kaznodzieja Zygmunta III Wazy, Piotr Skarga (1536-1612), mówił niegdyś: „Nie taką monarchią się chwalmy, jaka jest u Turków, Tatar i Moskwy, która ma bezprawne panowanie, ale taką, która prawy sprawiedliwymi i radą mądrą podparta jest i moc swoją ustawami pobożnymi umiarkowaną i okrzeszoną ma". Z kolei Jan Paweł II w homilii wygłoszonej na uroczystej inauguracji swego pontyfikatu (Rzym, 22 X 1978), nawoływał: „Nie bójcie się, otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi i Jego zbawczej władzy! Otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych i politycznych, szerokie dziedziny kultury, rozwoju i cywilizacji! Nie bójcie się!".
Wierząc, że wypełniające 45. już numer naszego periodyku rozważania o cywilizacjach pomogą wprowadzić w życie powyższe, jakże cenne postulaty wielkich Polaków, życzymy Państwu pożytecznej, budującej lektury. REDAKCJA
Spis treści
Tytułem wstępu…
Cywilizacja: bezdroża i drogowskazy
Myśl CYWILIZACJI
Bogdan Czupryn Koniec czy rozwój człowieka?
Artykuł poszukuje odpowiedzi na pytanie o wpływ ideologii genderowej na rozwój człowieka i sposób decydowania o sobie; przedstawia antropologiczne podstawy tej ideologii oraz charakteryzuje błąd leżący u jej fundamentów.
Służyć PRAWDZIE
Jan Sochoń Cywilizacja „do niczego”
Autor ukazuje drogę upadku etosu europejskiej kultury. Udowadnia, że współczesna cywilizacja podważyła w różnych dziedzinach życia i twórczej aktywności stabilne normy ontologiczne, aksjologiczne, estetyczne i religijne; odrzuciła całościowo pojętą tradycję, uznając samą siebie za ostateczne kryterium myślenia i działaniaks. Tomasz Kraj „Nowy wspaniały świat”, czyli świat po odrzuceniu prawdy
Artykuł omawia problemy natury moralnej i filozoficznej dotyczące badań genetycznych. Opisuje skutki odrzucenia filozofii rozumianej jako poszukiwanie prawdy, podkreśla znaczenie scjentyzmu dla właściwego zrozumienia współczesnego świata; porusza zagadnienie prawdy rzeczy i skutków jej odrzucenia.
Tomasz Stępień Porównawcza nauka o cywilizacjach Antona Hilckmana
Artykuł porównuje dwa nurty filozofii XX-wiecznej: spekulatywizm i aprioryzm oraz indukcjonizm i realizm. Następnie opisuje postać i poglądy Hilckmana, bezpośredniego kontynuatora myśli Konecznego: jego koncepcję porównawczej nauki o cywilizacjach, idei zjednoczonej Europy oraz zagadnienia narodu.
Jacek Bartyzel Demokracja, demolatria i demodulia w myśli politycznej meksykańskiego synarchizmu
Artykuł przedstawia problem demokracji w myśli politycznej meksykańskiego ruchu o nazwie Narodowy Związek Synarchistyczny; podkreśla ambiwalentny stosunek synarchistów do demokracji oraz rozpatruje szczegółowo negatywne i pozytywne ujęcia demokracji.
Antoni Chrzonstowski Prawidłowości dziejowe
Artykuł opisuje różnice między terminami „cywilizacja” a „kultura”, analizuje szczegółowo zagadnienie cywilizacji w ujęciu m.in. Braudela, Spenglera, Toynbeego, jej istotę oraz przemiany na przestrzeni ludzkich dziejów, a także formułuje prawa dziejowe rządzące sporami cywilizacji. Krzysztof Sadło Gilberta Keitha Chestertona diagnoza współczesnej cywilizacji
Łukasz Stefaniak Utopia i jej cywilizacyjne konsekwencje
Artykuł ukazuje filozoficzną eksplikację problemu utopii i utopizmu, bada zagadnienie antyutopii oraz porównuje utopię z cywilizacją; przedstawia współczesną wersję utopizmu w myśli postmodernistycznej.
Wojciech Daszkiewicz Kulturowe meandry konsumpcji
Krzysztof Sadło G. K. Chestertona diagnoza współczesnej cywilizacji
Artykuł przedstawia poglądy Chestertona, wedle którego podstawowym zagrożeniem dla cywilizacji było odcięcie się od prawdy oraz postępujące w ślad za nim zniewolenie człowieka; opisuje skutki procesów oraz idee, które z nich wyrosły, podejmuje także zagadnienie „postępu” oraz stosunku Chestertona do socjalizmu, kapitalizmu, imperializmu, kosmopolityzmu, pacyfizmu i feminizmu.
Spełniać DOBRO
Andrzej Stoff „Nowy wspaniały świat”, czyli o aktualności literackiej przestrogi
Artykuł analizuje współczesną rzeczywistość odwołując się do dzieł: Wizja lokalna Lema, 1984 Orwella i Nowy wspaniały świat Huxleya; zauważając znamiona aktualności i podkreślając ostrzeżenia przed zniewoleniem wzywa do skorzystania z owych literackich przestróg.
Imelda Chłodna Wpływ koncepcji edukacji na kulturę społeczeństwa
Artykuł wskazuje na filozoficzne podstawy koncepcji edukacji: określoną wizję człowieka, będącego podmiotem edukacji; analizuje kwestię sporu o edukację oraz jej kulturowy i cywilizacyjny wymiar; podkreśla, iż edukacja stanowić może zarówno podstawę dla rozwoju, jak i źródło kryzysu danej cywilizacji.
Andrzej Zwoliński Wyzysk człowieka a globalizacja
Artykuł przedstawia szczegółową analizę zjawiska globalizacji, nadzieje i realne zagrożenia z nią związane; postuluje konieczność stosowania zasad etyki; podejmuje temat przemocy i przymusu politycznego oraz wartości wspólnoty.
Teresa Mazur „Ojciec patriam na grzbiecie, syn Francyją nosi…”
Gawęda opisuje szczegółowo (w oparciu o dzieła Kitowicza, Bystronia, Kowalskiego) polski szlachecki strój narodowy, ukazując jego piękno i swoiste dostojeństwo kontrastujące z infantylizmem i zniewieściałością ubiorów w drugiej połowie XVIII w. za sprawą podatnej na cudzoziemskie wpływy młodzieży.
WIARA poszukująca zrozumienia
Marek Dziewiecki Człowiek i Bóg w ponowoczesności
Artykuł szkicuje psychospołeczny portret człowieka kierującego się ideologią ponowoczesności w epoce skrajnego relatywizmu i subiektywizmu; ukazuje antropologiczne konsekwencje ponowoczesności; przedstawia biblijne prawdy o człowieku, który szuka Boga oraz o Bogu, który wychodzi na spotkanie z człowiekiem.
Robert T. Ptaszek Dlaczego nie da się uniknąć konfliktu między cywilizacjami islamu i chrześcijaństwa?
Artykuł opisuje cywilizacyjne znaczenie chrześcijaństwa i islamu, przygląda się bliżej naturze islamu, podaje źródła nieuchronnego konfliktu cywilizacji arabskiej i łacińskiej oraz wylicza sposoby ograniczenia wpływu islamu w Europie.
SKARBIEC myśli polskiej
Feliks Koneczny Różne typy cywilizacji
Cywilizacyjne ROZMAITOŚCI
Krzysztof Warecki Wojna cywilizacji – decydujące starcie
Magdalena Korzekwa Współczesne media, czyli wojna cywilizacji
Piotr R. Mazur Świat cywilizacyjnych wojen
Z życia INSTYTUTU EDUKACJI NARODOWEJ
Katarzyna Stępień Ku pamięci Ojca Profesora M. A. Krąpca
Recenzje
Marek Czachorowski O etos uniwersytetu
Marek Czachorowski Etyka ks. prof. Tadeusza Stycznia
Katarzyna Stępień Pytanie o przyczynę świata w kontekście antykultury
ISSN 1643-3637, Fundacja Servire Veritati, Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2013, ss. 224, format: 166 x 240 , miękka oprawa
