Zmiana klimatu

Wybór artykułów i esejów profesora Krasnodębskiego w niezwykle przejrzysty sposób opisuje historię przemian, dokonujących się w światowej polityce od czasu zamachów na WTC oraz następującej po nich inwazji na Irak. Mimo iż autor podzielił swoją książkę na trzy części, dotyczące kolejno stosunków transatlantyckich, polsko-niemieckich i w końcu polsko-żydowskich, to jednak najwięcej miejsca we wszystkich trzech częściach poświęca naszemu zachodniemu sąsiadowi. To właśnie Niemcy i dokonujące się w nich przemiany budzą największy niepokój polskiego socjologa. Z tego właśnie względu jego książka powinna zostać przeczytana przez wszystkich, którzy studiują w Polsce nauki społeczne i polityczne.

Dzięki pracy wykonanej przez Krasnodębskiego, polski czytelnik ma dzisiaj szansę zapoznać się z debatą, toczoną za naszą zachodnią granicą. Trzeba przyznać, że nie napawa ona optymizmem. Z kart książki wyłania się zupełnie inny obraz Niemiec, niż ten, do którego przywykliśmy za sprawą klisz, jakimi posługują się polscy komentatorzy czy polskie media. Wyobrażamy sobie na ogół, że Niemcy, w przeciwieństwie do Polaków, są narodem należącym już do zupełnie nowej, posthistorycznej i postnarodowej epoki, w której kategorie takie, jak naród czy jego historia, są jedynie na bieżąco dekonstruowanymi mitami. Tymczasem z kart książki Zdzisława Krasnodębskiego wyłania się obraz kraju, który bynajmniej nie rozliczył się jeszcze z własną pamięcią, którego elity śmiało sięgają do najgorszych pruskich tradycji, kraju, którego politycy bez skrupułów wypowiadają się na forach międzynarodowych w imieniu całej Europy, uznając za oczywiste, iż pełnią na kontynencie rolę hegemona.

W Polsce panuje obraz Niemiec jako wiecznie samobiczującego się pokutnika, który ma już dawno za sobą własny rachunek sumienia. Tymczasem jest to zaledwie w połowie prawdą. Czytelnika zaszokuje np. fakt, że takie wydarzenie jak Powstanie Warszawskie i zagłada stolicy, pomimo iż teoretycznie powinny stanowić wyrzut sumienia, są w Niemczech niemal zupełnie nieznane. O prawdziwości tego stanu rzeczy wiele mówi przywołany przez autora fakt, że nawet prezydent Herzog o Powstaniu dowiedział się dopiero wtedy, gdy zrobiło się o nim głośno przy okazji jego pięćdziesiątej rocznicy.

Książka profesora Krasnodębskiego oddziałuje tym mocniej, że obraz Niemiec w niej przedstawiony został w dużej mierze opowiedziany ustami samych Niemców, socjologów, dziennikarzy, polityków, historyków, a w końcu publicystów. Profesor Krasnodębski nie jest Kasandrą, nie wieszczy katastrofy, jednak rzeczywistość przezeń opisana każe z niepokojem obserwować zachodzące u naszych sąsiadów procesy. Z tego powodu książka ta powinna stać się również bodźcem do podjęcia prawdziwego polsko-niemieckiego dialogu.

Zdzisław Krasnodębski, Zmiana klimatu, ISBN 83-60125-75-9, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2006, format: 130 x 200, ss. 288, oprawa miękka