Tam kiedyś była Rzeczpospolita. Ziemie ukrainne

Ziemie ukrainne pełne są śladów polskości. Na Rusi Czerwonej, Wołyniu, Podolu, w województwie bełskim, na Bracławszczyźnie, Czernihowszczyźnie, w Kijowskiem – wszędzie Polacy bądź spolonizowani kniaziowie i szlachta ruska odcisnęli swe piętno w historii i kulturze. Pałace, zamki, miasta, miasteczka, kościoły, cerkwie – obecnie często w zupełnej ruinie – powstawały z inicjatywy "polskich panów", a ziemie zagospodarowywane były dzięki przywilejom polskich królów.
Książka przybliża dzieje, miejsca, rody i postacie ziem ukrainnych mniej więcej do końca trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej, niekiedy jednak autor wplata w narrację trudne wątki związane z II wojną światową, okupacją, eksterminacją ludności żydowskiej i polskiej. Dotyka też kwestii kozackiej i wpływu mołojeckich powstań na los poszczególnych miejscowości. W dziejach ukrainnych przewija się ponadto wątek bezustannych najazdów tatarskich, walk wewnętrznych między atamanami kozackimi, zwolennikami Rzeczypospolitej i Rosji, co doprowadziło Ukrainę do czasów "Ruiny" w końcu XVII wieku. Skorzystała z tego głównie Rosja, przyłączając Zadnieprze z Kijowem w 1667 roku do swego terytorium, co potwierdził "wieczysty pokój" zawarty przez wojewodę Krzysztofa Grzymułtowskiego w 1686 r.
Podobnie jak w Polsce wyniszczające wojny doprowadziły na Ukrainie do zrujnowania bądź zawłaszczenia polskich dóbr kultury, które dopiero teraz są powoli odnawiane lub rekonstruowane. Niech zatem ta książka będzie również cegiełką przypominającą o polskiej obecności i polskich korzeniach dziejów Ukrainy.    

JERZY BESALA ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Od lat zajmuje się dziejami Polski szlacheckiej. Opublikował kilkadziesiąt książek, m.in. biografie Stanisław Żółkiewski (1988), trzytomowe dzieło Małżeństwa królewskie. Piastowie. Jagiellonowie. Władcy elekcyjni (2006-2007), Stefan Batory (2010), Zygmunt Stary i Bona Sforza (2012), oraz popularne Alkoholowe dzieje Polski (2014).  
Autor często porusza się w obszarze pomiędzy historią, psychologią, antropologią kulturową i innymi dziedzinami wiedzy. Szczególną wagę przywiązuje do psychologicznego rozumienia postaci, co znalazło odbicie w pięciotomowym cyklu "Miłość i strach. Dzieje uczuć kobiet i mężczyzn". Jest też autorem licznych artykułów w prasie, współpracuje z "Polityką", "Newsweekiem-Historią" oraz "Wiedzą i Życiem".

Jerzy Besala, Tam kiedyś była Rzeczpospolita. Ziemie ukrainne, ISBN 978-83-7785-795-3, Zysk i S-ka, Poznań 2016, format: 165 x 230, ss. 478, oprawa twarda