Historia filozofii starożytnej tom IV. Szkoły epoki cesarstwa

Historia filozofii starożytnej tom IV. Szkoły epoki cesarstwa

Ta «Historia filozofii starożytnej», która począwszy od wydania piątego (1987) osiągnęła w pełni taką postać, ku jakiej zmierzaliśmy, jest owocem ponad trzydziestu lat badań naukowych i tyluż lat równolegle prowadzonej działalności dydaktycznej. Jej wcześniejszą postacią, swoistą «próbą generalną», jednak tylko w pewnej ograniczonej mierze z powodów o charakterze dydaktycznym, była książka: «Problemy myśli starożytnej» (Probierni delpensiero antico, 2 tomy, Milano 1971-1973, Celuc). Później, między rokiem 1974 i początkiem 1979, została ona gruntownie przepracowana i uzupełniona oraz wydana w pięciu tomach, a w latach osiemdziesiątych stopniowo poprawiana, zaś w części dotyczącej Platona wręcz w całości napisana na nowo w wydaniu z 1987 roku.
Ogólny plan dzieła jest następujący:
Tom pierwszy zawiera rozważania dotyczące filozofów przyrody, sofistów, Sokratesa i sokratyków mniejszych.
Tom drugi w całości poświęcony jest Platonowi i Arystotelesowi; zbiera on wyniki bardzo złożonych i absorbujących badań naukowych, które dotąd przeprowadziliśmy. Tom trzeci dotyczy epoki hellenistycznej. Najpierw ukazuje postępujący upadek Akademii i Likejonu, a także upadek szkół wywodzących się od Sokratesa. Następnie rozpatruje systemy filozoficzne stworzone w duchu nowej epoki (epikureizm, stoicyzm, sceptycyzm i eklektyzm) oraz śledzi ich rozwój aż do końca ery pogańskiej.
Tom czwarty przedstawia filozofię pogańską w czasie pierwszych wieków epoki chrześcijańskiej. Rozpatruje ostatnią fazę rozwoju tradycyjnych szkół starożytnych oraz ich stopniowe wygasanie. Zatrzymuje się szczególnie na tych nurtach myślowych, które mimo że odwołują się do doktryn powstałych w epoce klasycznej lub hellenistycznej, to jednak doktryny te podają w sposób nowy i modyfikują je stosownie do wymagań i zgodnie z niepokojami nowej epoki lub wręcz wprowadzają do nich treści tamtym epokom nie znane. Szczegółowo zostały w nim przeanalizowane: neoarystotelizm, neosceptycyzm, neostoicyzm, punkt styku hellenizmu z teologią biblijną w wypadku Filona z Aleksandrii, medioplatonizm, neopitagoreizm i neoplatonizm. Tom ten zawiera szereg innowacji o charakterze hermeneutycznym, o których informujemy w «Uwagach wstępnych».
Tom piąty wreszcie zawiera: a) słownik pomyślany jako rozumowany indeks podstawowych pojęć myśli antycznej (czyli jakby słownik filozoficzny), b) repertorium wybitnych przedstawicieli rozmaitych szkół oraz dzieł filozoficznych starożytnych filozofów, które do nas dotarły, wraz z odnośnymi informacjami bibliograficznymi (podstawowe wydania krytyczne, przekłady, komentarze, słowniki, opracowania krytyczne), c) ogólny indeks nazwisk autorów starożytnych, o których była mowa lub zostali wspomniani w całym dziele.

Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej tom IV. Szkoły epoki cesarstwa, ISBN 978-83-7702-526-0, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, format: 145 x 205, ss. 698, oprawa miękka